ΘΗΛΥΚΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ λόγιας κλίσης σε –η και -ος

ΘΗΛΥΚΑ    ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ  λόγιας κλίσης   σε –η   και   -ος

Έχουμε πολλές λέξεις που είναι θηλυκά ουσιαστικά που τελειώνουν  σε –η και σε –ος και επειδή προέρχονται από παλιότερες μορφές της ελληνικής γλώσσας  κλίνονται με τον αρχαίο τρόπο .

                                         Θηλυκά ουσιαστικά  σε    - η

Έτσι κλίνονται τα:

ΠΡΟΠΑΡΟΞΥΤΟΝΑ

η δύναμη, η απόφαση, η αφαίρεση, η σύνταξη, η άποψη, η Ακρόπολη ,η διαίρεση ,η συνάντηση, η ανακοίνωση κ.ά.

ΠΑΡΟΞΥΤΟΝΑ

η σκέψη, η γνώση, η λύση, η πράξη, η τάξη, η ψύξη, οι Άλπεις ,η λέξη , η δράση κ.ά.

Σε παλιά κείμενα ή σε επίσημες ανακοινώσεις μπορεί  να έχουμε και έναν άλλο τύπο γενικής ενικού σε -εως. Τότε, ο τόνος μεταφέρεται στην επόμενη συλλαβή (σε λέξεις με περισσότερες από δύο συλλαβές):

π.χ. η κυβέρνηση, της κυβέρνησης ή της κυβερνήσεως

Επίσης μπορεί να συναντήσω (κυρίως σε παλιά κείμενα) και ονομαστική ενικού σε -ις:

π.χ. η κυβέρνησις

Προσέχω την ορθογραφία  στον πληθυντικό αριθμό  -εις 

(έψιλον ιώτα)


                                  Θηλυκά ουσιαστικά  σε    - ος

Τα ουσιαστικά αυτά έχουν τις ίδιες καταλήξεις με τα αρσενικά σε -ος και κλίνονται με τον ίδιο τρόπο. Μπορεί να είναι οξύτονα, παροξύτονα και   προπαροξύτονα. 

Έτσι κλίνονται τα:

η άμμος, η άνοδ ος, η Βίβλος, η διάλεκτος, η εγκύκλιος, η είσοδος, η έξοδος, η επέτειος, η διαγώνιος, η θαλαμηγός, η κάθοδος, η κιβωτός, η λεωφόρος, η μέθοδος, η νήσος, η παράγραφος, η πρόοδος, η περίο-δος, η χερσόνησος, η ψήφος κ.ά.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 17   από το βιβλίο της Γραμματικής

Αντιγράφω τις προτάσεις στο τετράδιό μου και συμπληρώνω τα κενά με τον σωστό τύπο του ουσιαστικού στην παρένθεση:

- Πηγαίνω στην …………… (οδός) Σόλωνος, παρακαλώ.

- Η ……………………… (λεωφόρος) Αλεξάνδρας είναι ανοιχτή˙ να πάμε από εκεί;

- Ναι, και έπειτα μέσω της ………… (οδός) Ιπποκράτους.

- Εντάξει. Θα βρω τον συντομότερο δρόμο. Έχω τις δικές μου ……………………… (μέθοδος) τόσα χρόνια στο τιμόνι.

- Α, ψάχνω και για ένα εστιατόριο με. …………………… (είσοδο) επί της . …………… (οδός) Ακαδημίας. Με περιμένουν εκεί μερικοί φίλοι αργότερα.