Η πολύ λαίμαργη φάλαινα που έφαγε τη θάλασσα

Η πολύ λαίμαργη φάλαινα που έφαγε τη 

θάλασσα

Η γραμματική του μαθήματος…

      Οι εγκλίσεις του ρήματος

Εγκλίσεις λέγονται οι μορφές που παίρνει το ρήμα για να φανερώσει την ψυχική διάθεση εκείνου που μιλάει. Οι κύριες εγκλίσεις των ρημάτων είναι οι εξής:

Έγκλιση	Φανερώνει ότι…	Παραδείγματα
ΟΡΙΣΤΙΚΗ	Αυτό που σημαίνει το ρήμα είναι κάτι βέβαιο και πραγματικό.	Από αύριο χαλάει ο καιρός. Δεν έλυσα την άσκηση.
ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ	Αυτό που σημαίνει το ρήμα είναι κάτι που θέλουμε ή περιμένουμε να γίνει.	Θέλω να έρθεις και εσύ. Ας φύγουμε γρήγορα. Μη φωνάζετε δυνατά.
	Στην υποτακτική το ρήμα συνοδεύεται από τα μόρια ας, να ή τους συνδέσμους για να, όταν, πριν, αν, άμα και το μη(ν).
ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ	Αυτό που σημαίνει το ρήμα είναι προσταγή, προτροπή, επιθυμία ή ευχή.	Φύγε αμέσως από δω. Δώσε μου το μολύβι μου.

      Προστακτική έγκλιση έχουν μόνο ο ενεστώτας και ο αόριστος της ενεργητικής και παθητικής φωνής.

Ενεργητική φωνή
Ενεστώτας	-ε (β’ενικ.) -ετε (β’πληθ.) -α (β’ενικ.) -ατε (β’πληθ.)	Δέν-ε/δέν-ετε
Αόριστος	-ε (β’ενικ.) -(ε)τε (β’πληθ.)	Δέσ-ε/δέσ-τε

Παθητική φωνή
Ενεστώτας	-εστε	δένεστε
Αόριστος	-ου (β’ενικ.) -είτε (β’πληθ.)	Δέσ-ου Αγαπήσ-ου Δεθ-είτε Αγαπηθ-είτε

ΠΡΟΣΟΧΗ!!!

ΣΤΗΝ  ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ ΤΟΥ ΑΟΡΙΣΤΟΥ ΤΟ ΡΗΜΑ ΕΧΕΙ ΤΟΝ

  ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ ΤΟΥ ΑΟΡΙΣΤΟΥ

έλυσα- λύσε 

ΣΤΗΝ  ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ ΤΟΥ ΕΝΕΣΤΩΤΑ ΤΟ ΡΗΜΑ ΕΧΕΙ ΤΟΝ

  ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ ΤΟΥ ΕΝΕΣΤΩΤΑ

λύνω- λύνε




ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ ΤΟΥ ΑΟΡΙΣΤΟΥ ΤΟ ΡΗΜΑ ΔΕΝ ΠΑΙΡΝΕΙ ΑΥΞΗΣΗ

ΟΡΙΣΤΙΚΗ	ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ
Έγραψες	Γράψε
Έλυσες	Λύσε
Έπλυνες	Πλύνε
Κατέγραψες	Κατάγραψε
Ανέλυσες	Ανάλυσε

Κύρια λειτουργία της προστακτικής είναι η έκφραση προσταγών.

Η προστακτική εκφράζει:

- Προσταγή

π.χ. Σταματήστε τώρα!

- Παράκληση

π.χ. Κλείστε την πόρτα, παρακαλώ.

- Προτροπή

π.χ. Κοιμήσου, θα ηρεμήσεις.

- Παραχώρηση

π.χ. Αγόρασε το, αν νομίζεις ότι θα σου φανεί χρήσιμο.

Η προστακτική σχηματίζεται σε δύο χρόνους, στον Ενεστώτα και στον Αόριστο, μόνο στο δεύτερο πρόσωπο.

π.χ.

Α΄ συζυγία

Ενεργητική φωνή:

Ενεστώτας: δένε, δένετε

Αόριστος: δέσε, δέστε

Παθητική φωνή:

Ενεστώτας: δένου, δένεστε

Αόριστος: δέσου, δεθείτε

Β΄ συζυγία

Ενεργητική φωνή:

Ενεστώτας: αγάπα, αγαπάτε

Αόριστος: αγάπησε, αγαπήστε

Παθητική φωνή:

Ενεστώτας: - , -

Αόριστος: αγαπήσου, αγαπηθείτε

Προσοχή!!!
Το [ι] πριν από την κατάληξη της προστακτικής γράφεται με γιώτα (ι) όταν το ρήμα τελειώνει σε -ίζω
π.χ. διαφήμισε - (διαφημίζω)
και με ήτα [η] όταν τελειώνει σε -ώ
π.χ. χρησιμοποίησε - (χρησιμοποιώ)