Οι Κλέφτες και οι Αρματολοί. Κεφάλαιο 4

                    Οι Κλεφτες και οι Αρματολοι

(Φυσικά δε χρειάζεται να μάθεις όλα όσα έχω γράψει. Απλά ελπίζω να σε βοηθήσουν να καταλάβεις καλύτερα το μάθημα.)

Γλωσσάρι

Ορεσίβιος: Βουνίσιος.Αυτός που κατοικεί στα βουνά.

Περιηγητής: Έτσι λέγονταν παλαιότερα όσοι ταξίδευαν. Αρκετοί περιηγητές κατέγραψαν έπειτα τις εντυπώσεις τους από το ταξίδι, όσα τους φάνηκαν σημαντικά, τις δυσκολίες και τα προβλήματα που συνάντησαν. Πολλοί Ευρωπαίοι περιηγητές ταξίδεψαν στον ελληνικό χώρο και γενικότερα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία κατά την Τουρκοκρατία και έγραψαν βιβλία με τις εντυπώσεις τους, τα οποία αποτελούν σημαντικές ιστορικές μαρτυρίες.

Λημέρι: Το κρησφύγετο των Κλεφτών και των Αρματολών την περίοδο της Τουρκοκρατίας.

Μπαϊράκι: Λάβαρο, σημαία (από την τουρκική λέξη bayrak).

Εξέγερση: Η έντονη αντίδραση και άρνηση των Ελλήνων να υποταχτούν στους Τούρκους.

ορμητήριο: λέγεται  κάθε τόπος που χρησιμοποιείται ως βάση, ως αφετηρία ,δηλαδή ως ξεκίνημα  για κάποια ενέργεια, ,δηλαδή στο μάθημά μας  ο τόπος από όπου ξεκίνησε ο Κροκόδειλος Κλαδάς την εξέγερσή του ενάντια στους Τούρκους.

δύσβατο: είναι ένα μέρος, απότομο  με βράχια, που είναι δύσκολο να το περάσει κανείς και η διαδρομή του γίνεται πολύ δύσκολα: Δύσβατο όρος / βουνό / μονοπάτι. Οι ορεινές περιοχές είναι δύσβατες.

στοιχείο: είναι το γνώρισμα, η ιδιότητα που έχει κάποιος.
ένοπλος: αυτός που είναι οπλισμένος.

ύπαιθρος: είναι το αντίθετο της πόλης και σημαίνει εξοχή, αγρός, χωριό. 

προσχωρούσαν στις τάξεις των κλεφτών: γίνονταν και αυτοί κλέφτες ,πήγαιναν με τους κλέφτες.

εγκαταλείπουν τις θέσεις τους: φεύγουν από τις θέσεις τους,από τα αρματολίκια.

πρωτοπαλίκαρο: ο υπαρχηγός της ομάδας των κλεφτών.

Το μάθημα με ερωτήσεις

1.Τι είχαν να αντιμετωπίσουν οι Τούρκοι καθώς επέκτειναν την κυριαρχία τους στη βαλκανική χερσόνησο;

2.Τι ξέρεις για τον Κροκόδειλο Κλαδά;

3. Τι ήταν οι κλέφτες. Πως τους έβλεπε ο λαός;

4.Τι ήταν οι αρματολοί; Τι σχέση είχαν με τους κλέφτες;

5. Ποιους φημισμένους αρματολούς ξέρεις;

6.Συμμετείχαν οι κλέφτες και οι αρματολοί στην Επανάσταση του 1821;

Πολλοί ήταν οι Έλληνες που αντιστάθηκαν στην οθωμανική κυριαρχία. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν οι Κλέφτες, που ζούσαν συνήθως στα βουνά. Αλλά και οι Αρματολοί, παρόλο που διορίζονταν από τους Τούρκους, συχνά βοηθούσαν τους κλέφτες

Από την αρχή της Τουρκοκρατίας οι Οθωμανοί Τούρκοι είχαν να αντιμετωπίσουν διάφορες εξεγέρσεις από ομάδες  σκλαβωμένων Ελλήνων, που ήθελαν την ελευθερία τους και τους πολεμούσαν .

Ένας από τους σημαντικότερους πολεμιστές στα πρώτα χρόνια της Τουρκοκρατίας  ήταν ο Κροκόδειλος (ή Κροκόνδειλος ή Ακροκόδυλος ή Κορκόντηλος) Κλαδάς (1425-1490)  γιος του Θεόδωρου Κλαδά, αξιωματικού στην υπηρεσία των Δεσποτών του Μυστρά. Ο Κροκόδειλος Κλαδάς με το στρατό του πολέμησε γενναία τους Τούρκους 30 χρόνια όχι μόνο  στην περιοχή της Μάνης, αλλά και στην Ήπειρο .

Οικόσημο της οικογένειας Κλαδά

Οι Μανιάτες πολέμησαν με κάθε τρόπο τους Τούρκους. Ουσιαστικά η Μάνη ποτέ δεν υποτάχθηκε. Το μεγαλύτερο διάστημα οι Τούρκοι την άφηναν υπό τη διακυβέρνηση ενός Μπέη, με μοναδική υποχρέωση να πληρώνει φόρο 4.000 γρόσια το χρόνο, που ούτε και αυτό έκανε. 

Ορεινή Μάνη

ΚΛΕΦΤΕΣ

Την περίοδο της  Τουρκοκρατίας πολλοί  Έλληνες που δεν άντεχαν το παιδομάζωμα ,την ταπείνωση, τη ζωή στη σκλαβιά  ούτε να πληρώνουν τους πολύ μεγάλους φόρους ,  ανέβαιναν στα βουνά . Ονομάστηκαν κλέφτες και ο λαός τους θεωρούσε  ήρωες.

 Ζούσαν σε ορεινά μέρη που ήταν δύσκολο να πάνε οι Τούρκοι (δύσβατα), τα λημέρια. Ήταν οργανωμένοι σε μικρές ομάδες. Αρχηγός τους ήταν ο καπετάνιος. Κάθε ομάδα κλεφτών είχε για σύμβολο ένα μπαϊράκι (δηλαδή τη σημαία της).

Λημέρι

Κλέφτης που κρατάει μπαϊράκι

Επειδή οι Τούρκοι ήταν απασχολημένοι πιο πολύ με το να μαζεύουν τους φόρους από τους χωρικούς του κάμπου, δε πατούσαν εύκολα εκεί που είχαν οι κλέφτες τα λημέρια τους. Έτσι οι κλέφτες ζούσαν σχεδόν ανενόχλητοι, κρυμμένοι στα λημέρια τους. Ασχολούνταν κυρίως με το να ληστεύουν και να λεηλατούν τις τουρκικές περιουσίες και τις περιουσίες των πλούσιων Ελλήνων.

Στις ειρηνικές μέρες φρόντιζαν τ' άρματά τους (δηλαδή τα όπλα τους), και έκαναν αγώνες  στο τρέξιμο, στο πήδημα, το λιθάρι και το σημάδι ή γλεντούσαν και χόρευαν. Στις συγκρούσεις τους με τους Τούρκους, έστηναν ενέδρες και έκαναν αιφνιδιασμούς , τον λεγόμενο κλεφτοπόλεμο.Συχνά άλλαζαν λημέρι για να μην τους βρίσκουν οι Τούρκοι.

Γλέντι κλεφτών

Οι κλέφτες ήταν οι πρώτες ένοπλες( οπλισμένες)  ελληνικές ομάδες οι οποίες ξεκίνησαν τον αγώνα κατά των Τούρκων.

Διάβασε το παρακάτω απόσπασμα απο τα Απομνημονεύματα του Κολοκοτρώνη για να καταλάβεις περισσότερα για τους κλέφτες και το πώς τους έβλεπε ο λαός.

 Πώς αντιμετώπιζαν τους κλέφτες οι Έλληνες αγρότες;

«Το "κλέφτης" ήτον καύχημα. Έλεγε "είμαι κλέφτης" και η ευχή των πατέρων ενός παιδιού ήτον να γίνη κλέφτης. Το "κλέφτης" εβγήκε από την εξουσία. Εις του πατρός μου τον καιρό, ήτον ιερό πράγμα να πειράξουν Έλληνα. Και όταν οι κλέπται ήρχοντο εις συμπλοκή με τους Τούρκους, όλοι οι γεωργοί άφηναν το ζευγάρι*, και επάγαιναν να βοηθήσουν τους κλέπτας.Εις τας ημέρας μου επειράζοντο* και Έλληνες ομοφρονούντες* με τους Τούρκους. »

δηλαδή ,λέει ο Κολοκοτρώνης (περίπου)

«Το  να είναι κάποιος "κλέφτης" ήταν τιμή και καμάρι.Έλεγε με περηφάνια ότι ήταν κλέφτης και ήταν ευχή των γονιών ενός παιδιού  να γίνει το παιδί τους κλέφτης. Κλέφτες τους ονόμασαν οι Τούρκοι ( η εξουσία). Στον καιρό του πατέρα μου η ζωή του Έλληνα ήταν ιερή και όταν οι κλέφτες συγκρούονταν με  τους Τούρκους, οι γεωργοί άφηναν τη δουλειά που είχαν στα χωράφια και πήγαιναν να βοηθήσουν τους κλέφτες.Στον καιρό το δικό μου οι κλέφτες τιμωρούσαν εκτός από τους Τούρκους και τους  Έλληνες που συνεργάζονταν με τους Τούρκους.»

Οι Αρχές τους αντιμετώπιζαν σαν κακούργους ο απλός λαός όμως τους θαύμαζε για το θάρρος ,τη λεβεντιά τους και την παλικαριά τους κι έκανε τραγούδι τη ζωή και τα κατορθώματά τους. 

Οι Τούρκοι για να τους αντιμετωπίσουν οργάνωσαν ειδικά τμήματα, τους αρματολούς, που αναλάμβαναν τη φύλαξη μιας περιοχής που λεγόταν  αρματολίκι.

Αρματολός

Ωστόσο οι  αρματολοί, παρόλο που ήταν βοηθητικά στρατεύματα των Τούρκων, συνεργάζονταν συνήθως με τους κλέφτες. Έτσι ιδιαίτερα κατά τους τελευταίους αιώνες της Τουρκοκρατίας, πολλοί αρματολοί εγκατέλειπαν τις θέσεις τους και  πήγαιναν μαζί με τους κλέφτες.

Μπορείς παρακάτω να δεις και μια πολύ ωραία παρουσίαση για το μάθημα

Οι Κλέφτες και οι Αρματολοί

Δημιουργός παρουσίασης Γ.Σουδίας